قطعا همه ما حداقل یکبار در سازمان ها، با افرادی مواجه شده ایم که نسبت به انتقادها مقاومت می‌کنند. این افراد ممکن است به اشتباه فکر کنند که انتقادها تهاجمی به شخصیت و یا موقعیت آنها است؛ در حالی که در واقعیت، انتقادها فرصتی برای بهبود و رشد هستند. وظیفه ما چه به عنوان یک رهبر یا مدیر و چه به عنوان یک همکار، این است که مسیر درک انتقاد را تا جای ممکن برای فرد مورد نقد هموار کنیم. در این مسیر بدیهی است که همه افراد یک سازمان باید آستانه نقدپذیری را در خود ارتقا دهند.
از دلایلی که افراد انتقاد ناپذیر هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– خود برتر بینی: افرادی که انتقاد پذیر نیستند، ممکن است خود برتر بین و مغرور کاذب باشند. آنها به اشتباه فکر می‌کنند که هیچ ایرادی در کارها و تصمیماتشان وجود ندارد.
– ترس از در خطر افتادن موقعیت: این افراد ممکن است نقدهای دیگران را عامل تخریب موقعیت اجتماعی و سازمانی خود ببینند.
– مقاومت در برابر تغییر: بسیاری از افراد صرفا به دلیل اینکه پذیرش نقد را به مثابه قبول تغییرات در خود و کار خود می پندارند، از آن سر باز می زنند.
– ضعف در ارتباطات: برخی افراد مهارت ها و توانمندی لازم در ایجاد ارتباط موثر با دیگران را کسب ننموده اند. چنین افرادی در تحلیل روابط، قضاوت دیگران و یا برداشت درست از صحبت دیگران، دچار ضعف جدی هستند. در نهایت ممکن است چنین افرادی، درک درستی از نقد دیگران نداشته باشند و از پذیرش آن امتناع بورزند.
– نبود فرهنگ انتقادپذیری و انتقاد سازنده در سازمان: اگر در سازمانی، افراد مهارت انتقاد کردن را نداشته باشند، و یا افراد کلیدی خصوصا در لایه های بالایی سازمان مهارت انتقادپذیری را هم نداشته باشند، فرهنگ انتقاد موثر در آن سازمان وجود ندارد و به عبارتی فرهنگ انتقادناپذیری در آن سازمان اشاعه می یابد.
تاثیر بروز انتقادناپذیری در سازمان بسیار گسترده و مخرب است. افزایش اختلافات، کاهش یادگیری موثر، تضعیف روابط بین فردی، کاهش تفکر تیمی، و در نهایت کاهش بهره وری از جمله نتایج شیوع چنین رویکردی در سازمان است.
در اینجا به ذکر چند پیشنهاد جهت ایجاد سازمانی با فرهنگ انتقادپذیری و انتقاد سازنده می پردازم:
1- آموزش مهارت های ارتباطی و انتقادی
2- تقویت قدرت گوش دادن و نقدپذیری خصوصا در رهبران و مدیران کلیدی
3- ایجاد فضای امن گفتگو و تبادل نظر مستقیم
4- تعریف پروژه ها با رویکرد کار تیمی
در نهایت ذکر این نکته لازم است که انتقادناپذیری اگر در فردی ریشه زده باشد، تغییر آن بسیار سخت خواهد بود. بنابراین هرچقدر هم که در سازمانی این فرهنگ وجود داشته باشد، تا زمانیکه خود فرد در مسیر پذیرش انتقادات گام موثری برندارد، اتفاقی رخ نخواهد داد. چنین افرادی باید در بینش و نگرش خود بازنگری کنند، وگرنه سازمان (مدیران، زیردستان و همکاران) در مورد تعامل و همکاری با آنها بازنگری خواهد کرد.
《 دکتر امیر نیک‌خواه 》
تصویر از فیلم : Taxi Driver
#فیلنامه #امیرنیکخواه #مشاور #مشاوره #مدیریت #سازمان #منابع_انسانی #تغییر #انتقادپذیری